Это выяснилось в ходе интернет-мониторинга
Базалық мөлшерлеме қайтадан көтерілді. Бұл инфляцияға, экономикаға және халықтың табысына қалай әсер етеді?
25 сәуірде Қазақстанның Ұлттық банкі базалық мөлшерлемені 13,5%-дан 14%-ға көтерді. Бұл 2022 жылдың басынан бері ставканы үшінші мәрте қайта қарау. Шындығында, бұл - басында мәлімделген 10 пайыздық инфляция шегінен, Қазақстанның өтіп кеткенін мойындау болып табылады. Инфляцияның нақты деңгейі 13% деңгейінде бағаланды.
Базалық мөлшерлемеден кейін банктер несиелер мен депозиттер бойынша мөлшерлемелерді жоғарылатуды қайтадан бастады.
Бағаның көтерілу кезеңінде қазақстандықтар нені ойлауы қажет?
«Vitis Advisors Group» ЖШС басқарушы серіктесі Ольга Эм еліміздегі базалық мөлшерлеменің реттелуі инфляцияға қалай әсер ететінін айтып берді: «Ұлттық банк инфляцияны нысанаға алады, сондықтан ол 13,2%-ды құрады. Сәуірде Ұлттық банк базалық мөлшерлемені 14% деңгейінде белгіледі, содан кейін жақын арада біз несие құнының өсуін, пайыздық мөлшерлеменің өсуін, жаңа автокөліктерді сатып алу үшін де, жылжымайтын мүлік үшін де бағалардың өсуін байқайтын боламыз.
Екінші жағынан, депозиттер бойынша пайыздық мөлшерлемелерді жоғарылатуға қарай, осы мәселені қайта қарауға да әсер етеді. Экономисттің айтуынша, қазақстандық коммерциялық банктер қазірдің өзінде өз тұтынушыларына депозит мөлшерлемесі плюс-минус 13%-ға дейін көтерілгені туралы хабарламалар таралып жатыр.
Әлбетте, базалық мөлшерлеменің жоғарылауы ақша бағасының өсуіне әкеледі, яғни нарықта несие беру қарқыны төмендейді. Жаңа ақша бұдан былай нарықта соңғы жылдары байқалған қарқынмен қозғалмайтын болады.
"Егер біз инфляция деңгейінен төмен көрсеткішті белгілесек, онда экономикалық теория оқулықтарына енетін классикалық нұсқаны аламыз ол - Түркия. Бұл республикада инфляция 60%, ал жылдық көрсеткіш төрт есеге бағаланады. Соның арқасында біз Түркия капиталының ауыспалы айналымын бірінші рет байқап отырған жоқпыз. Ұлттық валютасы - лира құнсызданып, халықтың өмір сүру деңгейі төмендеп, бұл процестің тіпті соңы көрінбейді. Сондықтан Түркия елінің мысалы - не істемеу қажет екенін көрсетеді», - деп есептейді сарапшы.
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі базалық мөлшерлеме деңгейін көтеру және сол арқылы нарықтағы несие мөлшерлемелерін көтеру арқылы дұрыс шешімдер қабылдайды. Бұл әрине, экономикалық өсу қарқынын бәсеңдетеді, бірақ инфляция қарқынын да бәсеңдетеді, сондықтан Ұлттық банк екі банктің ішінен кішісін таңдайды.
Биылғы жылы инфляция динамикасының өзгеруіне байланысты, мөлшерлеме қайта қаралуы мүмкін. Егер инфляция көтерілсе, онда көрсеткіш те көтеріледі, - деп болжайды Мұрат Қастаев.
